PEUKMEUK 2024: half miljoen sigarettenfilters!

… maar lieten er ook ruim 18 miljoen liggen

Zaterdag 6 juli trotseerden honderden vrijwilligers de windstoten van code geel voor Plastic PeukMeuk, omdat het wat vervuiling door sigarettenfilters wat hen betreft code rood is. In één uur tijd werden op Plastic PeukMeuk door honderden vrijwilligers in het hele land op 84  plaatsen 460.000 sigarettenfilters van straat en uit de natuur verwijderd. De activiteiten trokken de aandacht van passanten, zodat de deelnemers niet alleen raapten, maar ook voorlichting gaven. Bernadette ‘Het Peukenmeisje’ Hakken en Anton ‘Plandelman’ Damen kijken terug op een geslaagde actiedag, maar beseffen ook dat er nog veel werk aan de winkel is om deze ongekende milieuramp de kop in te drukken. Bij de bron, want ondanks de opkomst en inzet lieten de plandelaars en ploggers naar schatting 18 miljoen peuken dus achter op straat. Dat is zorgwekkend, want onderzoeksbureau CE Delft rapporteerde eerder dat een enkele peuk tot duizend liter water verontreinigt.

Op zaterdag 6 juli was het Plastic PeukMeuk in Nederland. In het hele land kwamen opruimhelden dan in actie om peuken te rapen én te tellen, van Amsterdam tot Apeldoorn en van Vlissingen tot Vlieland. Dat is broodnodig, want het sigarettenfilter is met afstand het meest gevonden en giftigste stuk zwerfafval. Uit onderzoek van CE Delft blijkt dat één enkele peuk tot 1000 liter water kan verontreinigen. Dagelijks belandt er een vrachtwagenlading vol aan peuken op de Nederlandse straat en in de natuur.

PeukMeuk wordt al sinds 2019 georganiseerd door het Plastic Peuken Collectief, met Het Peukenmeisje Bernadette Hakken als boegbeeld. Dit jaar komen in meer dan 65 Nederlandse steden en dorpen en ook in het buitenland, tot aan Spanje (het strand van Barcelona was goed voor 10.000 peuken), Zwitserland en Canada toe, vrijwilligers in actie om tot een verbod op het vervuilende filter te komen.

“De onvrede over peukenvervuiling wordt steeds groter, zowel in de politiek als de samenleving. Daarom groeit het draagvlak voor een verbod op sigarettenfilters nu snel”, aldus organisator Bernadette Hakken, alias Het Peukenmeisje. “De afgelopen week is mijn mailbox en mijn social media totaal ontploft. Ik ben nu nog druk bezig ze allemaal persoonlijk te bedanken. Het is duidelijk dat er iets moet gebeuren want met opruimen alleen gaat dit probleem niet uit de wereld. Wat de vrijwilligers vandaag in een dag hebben opgeruimd is een fractie van wat elke dag in het milieu terechtkomt. Rijkswaterstaat lanceerde pal voor Plastic PeukMeuk een landelijk hulpmiddel met posters en stickers voor gebiedsbeheerders om rokers erop te wijzen dat ze hun peuk in de vuilnisbak kunnen deponeren.”

De grootste peukenoogst was dit jaar in Enkhuizen (49.000), Gouda (36.180), Leiden (28.281) en Utrecht (23.104). Daar deelde Anton Damen alias De Plandelman houten peukenpakker-pincetten uit op de Neude, dat dankzij de terrassen in feite een grote asbak is. “Dat er een taak ligt voor de horeca, is kant en klaar, dus daar wil ik na deze actiedag mee om tafel. Maar er zal ook iets aan de bron moeten veranderen. Wat dat betreft is het bemoedigend dat veel meer voorbijgangers dit weekend weten hoe vervuilend een peuk is. Dat was een paar jaar geleden veel minder. De kennis en daarmee het draagvlak groeit.”

Onzichtbare milieuramp
In Nederland worden elk jaar zo’n 10 miljard sigaretten verkocht. Naar schatting belanden twee op drie peuken niet in de asbak, maar op straat, in de natuur of in het water. Ze zijn klein maar absoluut niet onschuldig. Bijna alle sigarettenfilters zijn gemaakt van celluloseacetaat, een kunststof die uit elkaar valt in vervuilende microplastics. Daarnaast lekt een peuk enorme hoeveelheden toxische stoffen die het bodem- en waterleven verstoren. De sigarettenfilter is, in aantal, de grootste vorm van plasticvervuiling wereldwijd.